In 2015 wijzigde minister Stef Blok (VVD) de Woningwet. Dat resulteerde in bouwen voor de dure particuliere huurmarkt. Het ministerie voor Volkshuisvesting werd opgeheven. Blok verklaarde: “De woningmarkt draait weer als een zonnetje”. Nou, niet voor huurders. Het kopen van woningen om ze tegen flinke bedragen te kunnen verhuren (buy to let) heeft jaren voort gewoekerd en ook aspirant kopers hun plannen onmogelijk gemaakt. Beleggers hebben zo ruim dertig procent van de huurmarkt verworven, niet om zelf in te wonen, maar om te verhuren. Nu een deel van de woningen (tot 187 kwaliteitspunten) moet voldoen aan de regulering door de Wet Betaalbare Huur, beginnen de buy to let kopers hun woningen weer af te stoten. Dat is wat aan de hand is: eerst aangekocht, nu weer afstoten. Ook de Wet Goed Verhuurderschap (waarvan de handhaving bij de gemeenten ligt) stelt eisen aan fatsoenlijk verhuren waar niet elke verhuurder zin in heeft. En kosten van wettelijke eisen over verduurzaming, die niet waren ingecalculeerd bij de aanschaf, ontnemen het enthousiasme om huurbaas te blijven. Wie recht heeft op een sociale huurwoning (tot 144 kwaliteitspunten) en zo’n woning zoekt, moet meer dan tien jaar op een dergelijke woning wachten. De toestroom naar middenhuur bestaat voor een deel uit mensen die niet langer op een wachtlijst kunnen blijven staan (kind op komst, spanningen met ouders, verhuizen i.v.m. baan in de stad, enz) en vluchtelingen uit de ongereguleerde, dure, vrije sector. Dat leidt tot de krapte waarbij, zo schreef Het Parool, 450 gegadigden zich voor een middenhuurwoning melden in Amsterdam. Verdienen aan krapte is wel een “natuurwet in de economie” genoemd. De Wet op Betaalbare Huur steekt er een stokje voor. Hoe lang? Met boze berichten sorteert een deel van de vastgoedsector voor op een evaluatie van de wet door de huidige minister van Wonen. Dat gebeurt waarschijnlijk dit voorjaar in de Tweede Kamer. Het weer uit de markt terugtreden van beleggers is een correctie op hun eerdere opportunistische buy to let gedrag. Het roept gekrakeel op, maar niet bij serieuze investeerders. Die hebben echter last van zigzag beleid omtrent huurprijzen waardoor voorspelbaarheid ontbreekt. Dat is lastig bij het ontwikkelen van woningen. Dat er dringend iets moet worden gedaan aan goedkope leningen, snellere procedures, medefinanciering vanuit overheden bij bouwprojecten, het belastingsysteem op grondprijzen dat woekeren belet, gaat misschien lukken nu een Europese commissaris voor Wonen zich daarmee gaat bemoeien. Dan Jørgensen, een Deense sociaal democraat, had dinsdag 5 november zijn ‘sollicitatiegesprek’ met het Europarlement en slaagde met vlag en wimpel als de eerste Eurocommissaris voor Energie en Wonen. Zijn belangrijkste opdracht wordt om energie en wonen weer betaalbaar te maken.
Janhuib Blans
